Kathedraal
 

‘t Is druk óp d’r autowaeg. Bij de peage is evver winnieg ópenthaod. Doa zunt sjaltere jenóg. ’t Vingt aa tse reëne. ’t Fia zetst de roetewusjere aa. Bij ’t nieëkste tanksjtatsiejon vieët ’t eri. Het jeet noa d’r wc. Doanoa pakt ’t bij inne automaat inne becher kaffieë. In d’r auto hat ’t nog e bruedje. ’t Zetst effe d’r motor aa um ziech tse werme. ’t Kiekt eroes. Durch de drupe óp de roet. Dizze mörje is ’t vertrókke. Ónger ziech alling. Het zaat teëje ziene vrunk.
‘Iech jon noa Frankriech. Krisoavend in die bezóngere kathedraal. Dat wil iech ins mitmaache. Alling.’
Heë kieket ‘m aa. Mit oge van al die joare krismes bij zieng eldere heem. Bij d’r pap en de mam van  d’r Mitch. Ieëtsjte Krisdaag. ’t Middiegs inne sjpatseerjank. Mit de janse famillieë. De tswai sjwestere en de manslu. D’r pap vuuróp. De mam mit de tswai klingkinger. Frisje lóf sjnoeve. Durch de natoer óp krismes. Heem ziech werme. Bij keëtse en haardvuur. De flesje wien en herlieg aese. D’r pap kaocht tsezame mit de mam. Heë wirkt in ’t sjpetaal.
‘Doarum kan iech jód fleesj sjnieë,’ zeët e jemindlieg.
Vuurdat ’t zoeë wied is, jeet e reët sjtoa. Huft ’t jlaas. Sjprikt ziene kriswónsj. Uvver tsezame, famillieë, vrid. De mam lekt ing hank óp d’r dusj. Sjtriecht e bubelsje in de dusjdekke jlad. ’t Fia kiekt d’rhin. De heng van de sjweiermam. Jidderinne huft ’t jlaas. D’r ieëtsjte sjloek. ’t Bejin van nog mieë. D’r Mark, inne van de sjwöajer hat tsefort ’t jlaas leëg.
‘Tradietsiejoeën’ neumt e dat.
Noa e paar jlazer en tswai jeng van ’t aese, sjtikt ing anger tradietsiejoeën d’r kop óp. De kris-jesjiechte. Heë vertselt die oane dat inne loestert. Heë wil die ejentlieg endere. Wie mieë wien. Wie mieë heë durchee wurpt. Bethlehem óp d’r Kalvarieberg. Me lieët hem ziene jank joa. ’t Fia kiekt sjnak vuur ziech oes. Kiekt noa de dusjdekke. Noa de boebele. Sjpringt óp.
‘Ejentlieg wil iech joa. Woarum blief iech zitse?’
‘Zets diech,’ laacht d’r sjwoajer.
De tsong is doebel. De mam sjtriecht uvver de dusjdekke.
‘D’r nieëkste jank,’ ruft d’r pap.
‘Wij komen tesamen,’ zingt zie sjwester
.De kinger zinge mit. D’r Mark wil de tswaide sjtim zinge. Versjlikt ziech. Hóst jet noeëte.
’t Fia hat ’t bruedje óp. D’r becher leëg. ’t Vieët d’r autowaeg óp. Durch Paries. Nog e sjtuk. Va wieds kan ’t de tuur zieë. De winkterzon sjteet deep. Vuur de naat hat ’t e tsimmer in e billieg hotel. E sjtuk boese de sjtad. Het eest ziech jet in e kling restaurant. Sjpatseert durch de lit-jetseerde sjtroase va Chartres. Nog mieë oeslender zunt óp de bee. De kathedraal is va wieë en zieë bekankd. Vuur ’t hek zitst inne sjwerver. Hilt ing flesj in ing tsiedónk jewikkeld vas. Heë drinkt inne sjloek .’t Fia veult ziech óch jet va sjwerver. Joa, wien drinke. Teëjenuvver de kathedraal zetst ‘t ziech óp e verwermd terras. Ing flesj wien mit e jlaas en ing keëts óp d’r dusj. E mengelsje broeëd. E sjtuks-je kieës.
‘E jeveul va zieë. En nit wat nit is,’ bedinkt ’t ziech.
De dekke óp ’t dusje is jeknoeveld. ’t Fia kiekt d’rhin. Durch de vinstere van de kathedraal sjiengt lit eroes. Vuural blauw. ’t Fia ziet de heng van de sjweiermam uvver d’r dusj joa. De klokke loeë. Lu junt de trappe eróp. Het sjteet óp. Nimt de flesj mit. Ze is nog haof vol. Zetst ze bij d’r sjwerver neer.
‘Noël,' zeët ‘t.
Heë röchelt jet. De kathedraal völt ziech. ’t Fia zetst ziech hingenaa óp inne sjtee teëje inne failer. Órjelklanke klinke. Het kiekt langs de failere umhoeëg. Reët in de huegde. Alling. Hei. Um tse zieë.  
In ’t Fransuesiesj weëd jebeënd. Ing wólk va wierook trukt lanksaam durch de kirch. D’r koer zingt. ’t Fia lekt de heng neëver ziech óp d’r sjtee. De vingere sjtriechele de boebele. Sjuuns reëts van ‘m sjteet inne jóngeman. D’r rukzak uvver ing sjouwer. Jroeës. Skandienaviesj. De blikke vange ziech. Inne sjtille laach noa ee. Heë kunt neëver ‘m zitse.
‘Sven,’ zeët e.
‘Dat daat iech miech al,’ dinkt ‘t.
‘Fia,’ fluustert het.
E Kris-jeveul. Doa is ’t vuur kome. Óp d’r altoar klinkt de sjel vuur ’t allerhilliegste. De wermde van de krib. Heë zetst d’r rukzak neer. Lekt zienne erm uvver de sjouwer van ‘t Fia. Ze duie ziech teëjenee aa. Umsjtrengeld junt ze noa e zie-altoar. In ing nis. E bild va Maria kiekt óp hön neer. ’t Fia sjtrekt ziech oes. Ing dekke jlad jesjtraeche i leefde. Ing himmels-krib. Sjterenaat. Tswaisjtummieg ing toeën.
Mörjensvrug vieët ’t tseruk. Alling. Um óp tsiet tsezame tse zieë.
‘Wie woar ’t Fia?’
Het lekt de heng óp d’r dusj neëver d’r telder. De sjweiermam kiekt ‘m aa. Tsezame sjtrieche ze de dusjdekke jlad.
‘Alling,’ fluustert ‘t.
D’r sjweierpap sjniet ’t fleesj aa.
De kinger zinge.
'Hoe leit dit kinneke.’

'

Kathedraal
 

Het is druk op de autoweg. Bij de peage is echter weinig oponthoud. Er zijn voldoende loketten. Het begint te regenen. Fia zet de ruitenwissers aan. Bij het volgende tankstation rijdt ze naar binnen. Ze gaat naar de wc. Daarna pakt ze bij ee sutomaat een beker koffie. In de auto is nog een  broodje. Ze zet even de motor aan om zich te warmen. Ze kijkt naar buiten. Door de druppels op de ruit. Vanmorgen is ze vertrokken. Alleen. Ze zei tegen haar vriend.
'Ik ga naar Frankrijk. Kerstavond in die bijzondere kathedraal. Dat wil ik een keer meemaken. Alleen.'
Hij keek haar aan. Met ogen van al die jaren kerstmis bij zijn ouders thuis. Bij de vader en moeder van Mitch. Eeerste kertsdag. 's Middags een wandeling. Met de hele familie. De twee zussen en de mannen. Vader voorop. Moeder met de twee kleinkinderen. Frisse lucht snuiven. Door de natuur óp kertsmis. Thuis zich warmen. Bij kaarsen en haardvuur. De flessen wijn en heerlijk eten. Vader kookt samen met moeder. Hij werkt in het ziekenhuis.
'Daarom kan ik goed vlees snijden,' zei hij gebruikelijk.
Voordat het zo ver is, gaat hij recht staan. Heft het glaas. Spreekt zij kertswens uit. Over samen, familie, vrede. Moeder legt een hand op de tafel. Strijkt een bobbeltje in het tafellaken glad. Fia kijkt erna. De handen van de schoonmoeder. Iedereen heft het glas. De eerst slok. Het begin van nog meer. Mark, een van de schoonbroers drinkt zijn glaas in een teug leeg.
'Traditie,' noemt hij dat.
Na een paar glazen en twee gangen van het eten, steekt een andere traditie de kop op. Het kerstverhaal. Hij vertelt dat zonder dat iemand luistert. Hij wil dat eigenlijk verdanderen. Hoe meer wijn. Hoe meer hij het verwardt. Bethlehem op de Kalvarieberg. Ze laten hem zijn gang gaan. Fia kijkt recht voor haar uit. Kijkt naar het tafellaken. Naar de bobbels. Springt op.
'Eigenlijk wil ik gaan. Waarom blijf ik zitten?'
'Ga zitten,' lacht haar schoonbroer.
De tong is dubbel. Moeder strijkt over het tafellaken.
'De vogende gang,' roept vader.
'Wij komen tesamen,' zingt haar zus.
De kinderen zingen mee. Mark wil de tweede stem zingen. Verslikt zich. Hoest wat noten.
Fia heeft het broodje op. De beker leeg. Ze rijdt de autoweg op. Door Parijs. Nog een stuk. Van ver kan ze de torens zien. De winterzon staat diep. Voor de nacht heeft ze een kamer in een goedkoop hotel. Een stuk buiten de stad. Ze eet iets in een klein restaurant. Wandelt door de lichtversierde straten van Chartres. Nog meer buitenlanders zijn op de been. De kathedraal is heinde en verre bekend. Voor het hek zit een zwerver. Houdt een fles in een krant gewikkeld vast. Hij drinkt een slok. Fia voelt zich ook een beetje zwerver. Ja, wijn drinken. Tegenover de kathedraal gaat ze op een verwarmd terras zitten. Een fles wijn met een glas en een kaars op de tafel. Een mandje brood. Een stukje kaas.
'Een gevoel van zijn. En niet van niet is,' denkt ze.
Het laken op het tafeltje is verkreukeld. Fij kijkt erna. Door de ramen van de kathedraal schijnt licht naar buiten. Vooral blauw. Fia ziet de handen van de schoonmoeder over de tafel strijken. De klokken luiden. Mensen gaan de trappen naar boven. Ze staat op. Neemt de fles mee. Zet die bij de zwerver neer.
'Noël,' zegt ze.
Hij rochelt wat. De kathedraal stroomt vol. Fia gaat achteraan zitten op een steen tegen een zuil. Orgelklanken klinken. Ze kijkt langs de zuilen omhoog. Recht in de hoogte. Alleen. Hier. Om te zijn.
In het Frans wordt gebeden. Een wolk van wierrook tekt langzaam door de kerk. Het koor zingt. Fia legt de handen naast zich op de steen. De vingers strlen de bobbels. Schuin rechts van haar staat een jongeman. De rugzak over een schouder. Groot. Scandinavisch. De blikken vangen elkaar. Een stille lach. Hij gaat naast haar zitten.

'Sven,'zegt hij.
'Dat dacht ik al,' denkt ze.
'Fia,' fluistert ze.
Een kerstgevoel. Daar is ze voor gekomen. Op het altaar klinkt de bel voor het allerheiligste. De warmde van de kribbe. Hij zet de rugzak neer. Legt een arm over de schouder van Fia. Ze vleien zich tegen elkaar aan. Omstrengeld gaan ze naar een zij-altaar. In een nis. Een beeld van Maria kijkt op hun neer. Fia strekt zich uit. Een deken glad gestreken in liefde. Een hemelse kribbe. Sterrennacht. Tweestemmig een toon.
's Morgensvroeg rijdt ze terug. Alleen. Om op tijd samen te zijn.

'Hoe was het Fia?'
 Ze legt de handen op de tafel naast het bord. De schoonmoeder kijkt haar aan. Samen strijken ze het tafellaken glad.
'Alleen,' fluistert ze.
De schoonvader snijdt het vlees aan.
De kinderen zingen.
'Hoe leit dit kinneke.'