columns 2023 ’t Kan werm (janI) ’t Nuijoar koam mit sjleëg en sjterewólke boave de hoezer. ’t Hauw ziech al daag lang aajemeld. Döks midde in de naat. Jepaaf. Angs voetsjisse. Plaatsj vuur nuie. De vräud óp e Nuijoar. ui.>>> Wink (janII) In de winktertsiet vieët d’r Hannes jemindlieg winniejer kilometere. Kunt e nit ezoeë wied. Evver hu, inne van de ieëtsjte zóndieje in d’r jannewaar wil e durch dat ee dörp fietse. E dörp va vräud. Woa de klok in d’r kirchtoer zieng klanke va bejrif uvver de landsjaf lieët sjalle. Heë sjtiegt doa jeer aaf.>>> Noel (janIIi) Ze kanne nit wade mit bijenee kome. De tswai breur. Jans jet joare aintseljenger in d’r óptsóg. De letste tswai joar zunt ze nit wieër kome wie ing rungde rónk d’r kuchedusj. Mar dis joar jeet e werm trekke. Inne richtieje tsóg. Doa zitse ze werm in de kuche. >>> Aarre (janIV) ’t Is meuglieg. Inne winkter mit sjnei. Tswiefel loos de vlokke sjmiltse ier ze óppen eëd woare. Mar jeleuf lieët sjneie. Zoeë jónge ’t Bertie en d’r Wiel vuur tswai joar eroes. Noa de natoer woa al bejint en tseruk kunt. In ing sjneilandsjaf. Zoeë wie doe junt ze óch noen. >>> Mónk (fibberwI) Heë vertrók in d’r herfs mit ’t jeveul jet i tse toesje. ’t Vertrouwde va hei vuur mieë lit en temperatoere in ’t zude. Heë kunt tseruk mit ’t jeveul va heem kome. Tseruktoesje. En dat wil d’r Jean losse zieë. Klure i hiezieje klone. >>> Aazats (fibberwIi) De duur van ’t tsimmer jeet óp. D’r hónk kunt als ieëtsjte eri. Bejrust ’t Lieza in de kuche. Het keurt d’r hónk. ’t Doert effe ier d’r Joeëhan eri kunt. Heë leuft óp de tsieëne. Sjliecht e paar moal rónk d’r dusj. ‘Wat is mit diech los, man.’ Heë lekt ziech inne vinger óp d’r mónk. >>> Klone-vluejele (fibberwIIi) ’t Is mitwoch. Dat hant ze besjlaose. ’t Marij en ’t Sietske. Vasteloavend viere hei heem. Va mitwoch bis mitwoch. Mit hön kinke, ’t Ingel sjtieje ze oes de bus. ’t Sietske dreëgt d’r kingerwaan. ’t Marij lekt ’t kinke dri. Tsezame lofe ze hinger d’r waan. >>> En (fibberwIV) D’r vasteloavend i de bee. Sjtram van absjied. Aesj inne makkadamweëg. D’r Hannes veult de tsiet va joare. De kneie sjtief. ’t Woar ’t allenäu weëd. D’r vasteloavend blieve viere. Wie de knäök ’t óch vinge. Ze uvverleëve ’t weer. >>> Bilder (meëtsI) Jevroare hat ’t dis naat. Auto’s zunt wies. ’t Is nog frisj. De zon kunt boave d’r horizon oes. Sjiengt in de blauw loeët. D’r Joeëhan sjpatseert in deë kluurrieche mörje mit d’r hónk. Óp d’r ek van de sjtroas sjteet e jroeës sjild. >>> Meëts (meëtsII) Vóssjtep in d’r sjnei. D’rneëver hongspuetjer. D’r Joeëhan sjpatseert. Neëver ziech triepelt d’r hónk. Sjnei in d’r meëts. De vrugjoarvräud kriet ing winkterkluur. Wies i jreun. An de anger zie van de sjtroas leuft inne verbij. ‘’t Hat jesjneid.’ D’r Joeëhan zeët i ziechzelver: ‘Wat-s te nit zeës.’>>> Bucherwaech (meëtsIII) Veëntjer en ballonge hange óp bij ’t bucherjesjef. ’t Is fes. Mit en durch de bucher. Ing waech lang. Ing vrauw mit e kink an de hank kome aalofe. ‘Kiek, mam, ballonge.’ Het duit de naas teëje de roet.>>> Kieësje (meëtsIV) Doa junt ze da, ’t Bertie en d’r Wiel. Inne middieg noa ’t tejater. E jesjenk va de kinger vuur d’r jeboertsdaag van d’r Wiel. ‘Inne middieg kieësje aese’, sjtong óp de kaat. E sjtuk uvver inne kieësje-jaad. Ing auw jesjiechte in ‘ne nuie jas. >>> Jaad (aprilI) De broeng bukkebleer winge intsel oes de hek. Reste nog va d’r winkter. ’t Vrugjoar tseecht ziech in d’r kalender. Evver nit in ’t weer. D’r jank noa de Jouw Waech is mies. Hu d’r zamsdieg sjleet de troerklok. Me verzammelt ziech in de kirch vuur ’t absjied va d’r Kep.>>> Wies (aprilII) Óp d’r jroeëse plai weëd ing buun jebouwd. E plakkaat an inne poal versteld wat jeet passere. ‘White Thursday’ sjteet dróp. ’t Bertie en d’r Wiel blieve sjtoa. ‘Wiese donnesjdieg,’ zeët ’t Bertie. ‘Zier jód va diech,’ tsenkt d’r Wiel. ‘Woarum in ’t Engelsj?’>>> Sjtool (aprilIII) D’r Oeësterhaas hat zie werk jedoa. Kinger vräud braad. ’t Sjpel va versjtaeche in d’r vrugjoarjaad. Klure-sjtroale. En da tietsje. Mit of oane foetele. Zoeë óch bij ’t Bertie en d’r Wiel. Mit de kinger bijenee. Rónk d’r dusj.>>> Leëvend (aprilIV) ’t Wil mar nit ópsjisse vuur d’r Hannes. ’t Weer is noen nit wat me neumt inne sjunne aavank va de fiets-tsiet. Joa, ’t is vrug, mar nog jaar jee vrugjoar. Um d’r fiets tse losse noakieke is ’t nog nit d’rva kome. Doch vingt e ’t de huektste tsiet weëde um e sjtuk tse fietse. >>> Viere (aprilV) ‘Blauw loeët. Ing sjun kluur vuur könneksdaag.’ ’t Lieza kiekt eroes. ‘Zicher vuur de kinger óp d’r maat. Kanne ze sjun sjpieële.’ >>> Respek (mail) Jenauw wie ing waech jeleie. Ing blauw loeët. Óch noen hat d’r Joeëhan de vaan oes-jesjtaoche. Alling hingt ze haof an d’r vanekuul. D’r Joeëhan jeet mit d’r hónk eroes vuur d’r sjpatseerjank. ’t Is sjtil an duur. >>> Drei V’s (mailI) ‘Doa likt e brifje i de brivvebus. Ing iladoeng,’ leëst d’r Joeëhan, ‘in ’t dörpshoes. Dat is jet vuur de noabersjaf.’ ’t Lieza kunt neëver ‘m sjtoa. ‘’t Likt draa wat.’>> Kapel (mailIi) Inne maidaag deë ziech van ing vrundlieje zie lieët zieë. ’t Bertie en d’r Wiel hoale ziech d’r fiets oes d’r sjtal. Inne noamiddaag toer. De zon lieët hön e sjtuk wieër vare wie ze de letste tsiet jewend zunt. Ze vare uvver inne beusjwaeg. Tusje de sjtruuch en de beum durch hure ze jezank. ’t Bertie hilt aa.>>> Klömrek (mailV) D’r plai vuur de sjoeël is verlosse. De kinger zunt eri. De sjtroale van ing vrujje maizon keure de sjting. Ing mam kunt aalofe mit e kinke an de hank. Ze wurpt jet in d’r jlaasbak. D’r klank va sjplietere. ’t Kinke wiest noa ‘t jraas an d’r rank van d’r plai. ’t Krient. Leuft sjokkelend d’rhin. >>> Zieëweëg (joeniel) ‘Ziech mar vuurzichtieg. ’t Zal vöal verkier jeëve,’ zaat de noaberman teëje d’r Hannes. Ze treffe ziech vuur ’t hoes bij d’r Hannes óp d’r sjtoep. D’r Hannes vertsellet hem, dat e mörje nog ins inne jroeëse toer jeet fietse. >>> Ies (joenieIl) De temperatoer weëd zommerlieg. Da zunt de banke ónger d’r boom óch mieë bezatse. Noa de ieshillieje hant de manslu van de bank de zommerblomme an de lampepöal ópjehange. ’t Hat ing tsiet nit jerend. Doarum mós me teëje d’r oavend de plantse wasser jeëve. >>> Opening’ (joenieIlI) ‘Weëd ’t nit ins tsiet vuur e nui hemme, Joeëhan. Mit kótte mäusjer?’ ’t Is al jans jet daag sjun weer. En ’t Lieza vingt dat ziene man werm ins e nui zommer hemme kan krieje. Vuur d’r Joeëhan broecht dat nit e zoeë. >>> Sjting (joenielV) In de wei teëjenuvver ’t hoes van d’r Jean ligke sjting in inne krink. Doa zunt ze ’t vurriegs joar mit aa jevange. Jong lu oes ’t dörp. Óp d’r langste daag van ’t joar. Zessing oer zivve-envóftsieg kome ze hu bijenee. D’r aavank van d’r zommer. Um tse viere. Mit danse, zinge, vuurleëze, vertselle, aese, drinke. >>> Sjparjele (joeliel) ’t Lieza en d’r Joeëhan sjpatsere mit d’r hónk noa d’r maat. ’t Is Tsint Jan. D’r namensdaag vuur d’r Joeëhan. Mar dat hat e ummer an ziech verbij losse joa. Nae, ’t betseechent óch, dat de letste sjparjele va dis joar nog tse krieje zunt. D’r man va d’r jreunskroam meent evver va nit. >>> Zeën (joelielI) Dis joar vertrukt de brónk in e dörp hoeëjer óp. En kunt ze aa i ’t dörp van de manslu van de bank. Dat wesselt um ’t joar. De manslu en de vrauwlu hant de kapel jetseerd. Doa weëd d’r sjloeszeën jejoave. De jónkheet trukt al in alle herjodsvrugde mit tromme durch de sjtroase. D’r aavank van inne daag vol va jebroecher. >>> Sjiek (joelielII) Vöal sjleëg hat d’r makelaar nit nuedieg um ’t sjild noa jen eëd i tse hauwe. ’Te Koop’ sjteet dróp. Sjleëg va noen. In de eëd mit erinneroeng va vruier. Wie al bejon. Ze trókke i. ’t Traud en d’r Haar. In ’t hoes va hön jeluk. Joare va vräud mit de kinger. >>> Elve (joelieIv) In ’t bucherjesjef is bij d’r aavank van de sjoeëlvakans jet bezóngesj tse doeë. E nui bóch is tse krieje. Hu d’r ieëtsjte daag. ’t Is jetseechend en jesjraeve durch ’t Margot. Het is oeëts hei noa jen sjoeël jejange. D’r Wiel kan ’t ziech nog erinnere. Heë jeet mit ’t Bertie d’rhin. Me kan vroage sjtelle en loestere.>>> Zommerreën (aujoesIII) ’t Rent. Wie al jans jet daag dizze zommer. D’r Jean kiekt eroes. De landsjaf in d’r oesblik is frisjjreun. An d’r rank van de wei teëjenuvver zie hoes is ing zief. Wasser sjtreumt d’rdurch. D’r huevel eraaf. Ing mam mit tswai kinger kunt aalofe. Ze hant reënjes-jer mit mutsje aa. Jeël en bloa. Ze sjpringe mit hön jreun sjtiffele in de peul wasser. >>> Eëd (tseptIII) D’r zommer roetsjt in d’r herfs. ’t Weer is drueg. De temperatoer nog zommerlieg. Doarum kanne ze dis joar werm ins óp d’r fiets joa. Dat dunt ze ’t lifste. ’t Bertie en d’r Wiel óngerweëgs noa ’t koensdörp. De fietse zetse ze teëje ’t hek vuur ’t ieëtsjte hoes. In d’r vuurjaad likt e bild van e miensj. >>> Drei (joeliev) Tse vós noa Kölle zouwe ze joa. Ze lose ’t evver bij zinge. Woare va zinnens d’r tsóg tse neëme. Drei vrung. Doe koam corona. Oessjtel. En vuur inne aafsjtel. Noen sjtunt ze bij de Rien. Tswai vrung um d’r inne tse iere in absjied. E jediech drieft mit. Óp de jolve va erinneroenge an vrundsjaf.>>> Friets (aujoesIV) Heë sjpatseert jeer mit zie hunke. De rónkjeng va d’r daag. Mit inne laach. Zieng vrundliegheet sjtikt aa. ‘Daag Friets. Wie jeet ‘t?’ ‘Jód!’ Ummer jód. De zonnieje zie van ’t leëve. En da kunt inne kwinksjlaag.>>> Rees (tseptIV) Zamsdiegmörje vingt d’r herfs aa. ’t Moment van d’r Jean um noa ’t zude tse vare. Tserukrees of hinrees. Dat lieët e in ’t midde. Heë neumt ’t lever d’r waeg noa ’t lit. Wen de daag hei werm lenge, vingt e hei óch werm ziene waeg.>>> Besjtelle (aujoesI) De ov kaat hant ze al ing tsiet nit mieë jebroechd. Doa zunt nog jet vrij reze-daag dróp. ‘Zouw e vier nog ins inne daag mit d’r tsóg joa, Joeëhan,’ zeët ’t Lieza. Doa is heë wal vuur tse vinge. Inne daag dróp oes. Noa ing sjtad nit tse wied voet.>>> Welt (tseptI) Dat is doch e jroeës moment vuur d’r Wiel. Doa kunt e aalofe. Óch inne Wiel. Va lang jeleie. Mieë wie vóftsieg joar. Al die tsiet nit mieë jezieë. Tsezame óppen sjoeël. D’r Wiel is hei blieve woeëne. Hat jewirkd óp de sjoeël noa zie hats. D’r angere hat die jezoeëd. Sjtiejet in d’r vliejer. Trók durch de welt.>>> Echo (aujoesII) ’t Hauw hön jód jevalle. ’t Vurriegs joar. Noa de coronatsiet werm noa de berje. Óch dis joar junt ’t Lieza en d’r Joeëhan mit de bus. Noa de plaatsj van al jans jet joare. Zoeë vertrouwd. De berje umerme hön. Sjpatsere durch de buzje. En eróp mit de kabelbaan. >>> Vluejel (tseptII) Da doch nog ing werm zonnieje waech. In d’r sjtats van d’r zommer. ’t Kunt jód oes. En wie. Jraad bij ’t weie-fes. Ejentlieg hant ze nog ummer jeluk jehad. Jód weer bij ’t dörpsfes. Mar noadat ’t weer de letste tswai monde teëje vool, woar me bang dat ’t in d’r tseptember óch zoeë zouw zieë. >>>